Saksonya-Anhalt’ta Boğmaca Vakalarında Sert Yükseliş

Saksonya-Anhalt eyaletinde, geçtiğimiz yıl boğmaca vakalarında çarpıcı bir artış yaşandı. Sol Parti’nin bir sorusu üzerine Sağlık Bakanlığı’nın verdiği yanıta göre, 2023 yılında 1.110 boğmaca vakası kaydedildi. Bir önceki yıl bu sayı 178 idi. Koronavirüs pandemisi öncesinde, 2019 yılında ise 499 vaka bildirilmişti.

Aşısı bulunan ve oldukça bulaşıcı olan boğmaca, genellikle bir çocukluk çağı hastalığı olarak bilinir; ancak yetişkinler de bu hastalığa yakalanabilirler. Hastalığın en sık görülen komplikasyonu ise zatürredir (pnömoni). İnatçı öksürük aylarca sürebilir. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, geçen yıl vakaların yarısından fazlasını 7 ile 17 yaş arasındaki çocuklar ve gençler oluşturdu.

Robert Koch Enstitüsü (RKI), geçtiğimiz yılın sonlarında ülke genelinde, bildirim zorunluluğunun getirildiği 2013 yılından bu yana en yüksek vaka sayılarının görüldüğünü belirtmişti. RKI, koronavirüs pandemisi döneminde vaka sayılarının düşük olmasının muhtemelen pandemi sırasında uygulanan enfeksiyon kontrol önlemlerinden kaynaklandığını açıklamıştı. 2023’teki yüksek vaka sayıları için olası nedenler arasında ise pandeminin ardından yaşanan bir telafi etkisi, enfeksiyonlar ve aşılamalar sonrasında azalan bağışıklık, özellikle hatırlatma dozları veya hamilelik aşılarında yetersiz aşılama oranları sıralandı.

Boğmaca: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Boğmaca (pertussis), Bordetella pertussis adlı bakterinin neden olduğu oldukça bulaşıcı bir solunum yolu enfeksiyonudur. Hastalık, özellikle bebekler ve küçük çocuklar için ciddi sonuçlar doğurabilir. Boğmaca, öksürme veya hapşırma yoluyla havaya yayılan damlacıklar aracılığıyla kişiden kişiye bulaşır.

Boğmaca Belirtileri:

Boğmaca belirtileri genellikle soğuk algınlığına benzer şekilde başlar; burun akıntısı, hafif ateş ve hafif öksürük gibi. Ancak, bir veya iki hafta içinde öksürük şiddetlenir ve karakteristik "boğulma" sesiyle gelen şiddetli öksürük nöbetlerine dönüşür. Bu nöbetler sırasında kişi nefes almakta zorlanır ve kusabilir. Öksürük nöbetleri özellikle geceleri daha sık görülür ve aylarca sürebilir.

Boğmaca belirtileri yaşa ve bağışıklık durumuna göre değişebilir. Bebeklerde ve küçük çocuklarda belirtiler daha şiddetli olabilir ve solunum durmasına, zatürreye veya beyin hasarına yol açabilir. Yetişkinlerde ise belirtiler daha hafif olabilir ve genellikle inatçı bir öksürük şeklinde seyreder.

Boğmaca Teşhisi:

Boğmaca teşhisi, fiziksel muayene, belirtilerin değerlendirilmesi ve laboratuvar testleri ile konulur. Burun veya boğazdan alınan sürüntü örnekleri PCR (polimeraz zincir reaksiyonu) testi ile incelenerek bakterinin varlığı tespit edilebilir. Ayrıca, kan testleri de enfeksiyonun varlığını gösterebilir.

Boğmaca Tedavisi:

Boğmaca tedavisi, antibiyotikler ve destekleyici bakım ile yapılır. Antibiyotikler, enfeksiyonun yayılmasını önlemeye ve belirtilerin şiddetini azaltmaya yardımcı olur. Ancak, antibiyotiklerin hastalığın erken evrelerinde kullanılması daha etkilidir.

Destekleyici bakım, öksürük nöbetlerini hafifletmeye, rahat bir solunum sağlamaya ve dehidrasyonu önlemeye yöneliktir. Bebekler ve küçük çocuklar hastanede yatırılarak yakından takip edilebilirler.

Boğmacadan Korunma:

Boğmacadan korunmanın en etkili yolu aşılamadır. Boğmaca aşısı, karma aşılar (difteri, tetanoz ve boğmaca aşısı) şeklinde uygulanır. Bebekler ve çocuklar için aşı takvimine uygun olarak aşıların yapılması önemlidir.

Yetişkinlerin de bağışıklıklarını korumak için her 10 yılda bir tetanoz, difteri ve boğmaca aşısı (Tdap) yaptırmaları önerilir. Özellikle hamile kadınların, bebeklerini boğmacadan korumak için hamileliğin 27 ile 36. haftaları arasında Tdap aşısı yaptırmaları önemlidir.

Aşılamanın yanı sıra, hijyen kurallarına uymak da boğmacadan korunmada önemlidir. Elleri sık sık yıkamak, öksürürken veya hapşırırken ağzı ve burnu kapatmak ve hasta kişilerle temastan kaçınmak enfeksiyon riskini azaltır.

Saksonya-Anhalt’taki Yükselişin Nedenleri ve Önlemler

Saksonya-Anhalt’taki boğmaca vakalarındaki artışın nedenleri, Robert Koch Enstitüsü’nün (RKI) de belirttiği gibi çeşitli faktörlere bağlanabilir:

• Pandemi Sonrası Telafi Etkisi: Pandemi sırasında uygulanan kısıtlamalar ve sosyal mesafe önlemleri, birçok enfeksiyon hastalığının yayılmasını engellemişti. Ancak, bu önlemlerin kaldırılmasıyla birlikte, bastırılmış olan enfeksiyonlar yeniden ortaya çıkmaya başladı.

• Azalan Bağışıklık: Enfeksiyonlar ve aşılamalar sonrasında oluşan bağışıklık zamanla azalabilir. Özellikle hatırlatma dozlarının yaptırılmaması, bağışıklığın azalmasına ve enfeksiyona yakalanma riskinin artmasına neden olabilir.

• Yetersiz Aşılama Oranları: Aşılamanın önemi bilinmesine rağmen, bazı bölgelerde aşılama oranları hala yetersizdir. Özellikle hamilelik aşılarının yaptırılmaması, bebeklerin boğmacaya karşı savunmasız kalmasına yol açabilir.

• Teşhis Zorlukları: Boğmaca belirtileri başlangıçta soğuk algınlığına benzediği için, bazı vakalar teşhis edilemeyebilir ve tedavi gecikebilir.

Saksonya-Anhalt Sağlık Bakanlığı’nın bu artışa karşı alacağı önlemler arasında şunlar yer alabilir:

• Aşılama Kampanyaları: Aşılamanın önemini vurgulayan ve aşılama oranlarını artırmaya yönelik kampanyalar düzenlemek.

• Sağlık Çalışanlarının Eğitimi: Sağlık çalışanlarını boğmaca belirtileri ve teşhisi konusunda eğitmek ve farkındalığı artırmak.

• Halkın Bilgilendirilmesi: Halkı boğmaca ve korunma yöntemleri hakkında bilgilendirmek ve aşılamanın önemini vurgulamak.

• Vaka Takibi: Vakaları yakından takip etmek ve enfeksiyonun yayılmasını önlemek için gerekli önlemleri almak.

Boğmaca, önlenebilir bir hastalıktır. Aşılamanın yaygınlaştırılması, halkın bilinçlendirilmesi ve hijyen kurallarına uyulması, boğmaca vakalarının azaltılmasına yardımcı olacaktır.