NASA’nın Ay Rover’ı VIPER’ın Akıbeti Belirsizliğini Koruyor

NASA’nın Ay’ın güney kutbunda su buzu aramak üzere tasarladığı VIPER (Volatiles Investigating Polar Exploration Rover) adlı gezgin robotu, tüm heybetiyle Houston’daki Johnson Uzay Merkezi’nde depolanmış durumda. Geçtiğimiz yıl VIPER misyonunu iptal eden NASA, Ay gezginini fırlatmak için hala alternatifler arayışında ve bu arayışta bir adım daha geri gitmiş görünüyor.

NASA, bu yılın başlarında özel sektöre VIPER misyonunu devretme çağrısında bulunduğu ortaklık teklifleri talebini iptal etti. Ajans, bu hafta yaptığı açıklamada, Ay gezginini Ay’a ulaştırmak için alternatif seçenekleri değerlendireceğini duyurdu. NASA Bilim Misyonu Direktörlüğü ortak yöneticisi Nicky Fox, yaptığı açıklamada, "Lunar Volatiles Science Partnership Announcement for Partnership Proposals çağrısına teklif verenlerin çabalarını takdir ediyoruz. NASA’nın Ay’dan Mars’a keşif çabalarını sürdürürken, VIPER ile gelecekteki uçucu madde bilimini gerçekleştirmeyi dört gözle bekliyoruz" dedi.

VIPER’ın asıl olarak 2023’te fırlatılması planlanıyordu. Fırlatma tarihi önce 2024’e, ardından da ek takvim ve tedarik zinciri gecikmeleri nedeniyle 2025’e ertelenmişti. Ancak, uzay ajansı Temmuz 2024’te, misyonun Ay’a yapılacak diğer ticari yük misyonlarını aksatma riski taşıdığını belirterek, misyonu tamamen iptal etme kararı aldı.

Başlangıçta NASA’nın planı, VIPER gezgin robotunu söküp parçalarını gelecekteki görevlerde kullanmaktı. Ancak, bu karar, Ay gezgininin kaybı üzerine bilim camiasından büyük tepki çekti. Buna yanıt olarak NASA, aniden özel sektöre robotunu devralıp Ay’a gönderme çağrısında bulundu. Intuitive Machines gibi uzay girişimleri, NASA’nın bilgi talebine yanıt vermek için bir plan oluşturmaya hazırlandı. Ancak NASA’nın VIPER’ı Ay’a göndermek için özel bir ortaklığa girme yönündeki önceki kararını neden tersine çevirdiği belirsizliğini koruyor.

NASA, VIPER misyonunu geliştirmek için zaten 450 milyon dolar harcadı ve ajans, gezgin robotun Ay yüzeyine inmesini sağlamak için kendi cebinden daha fazla para harcamayacağını açıkladı. Özel sektörün yardımı olmadan, NASA’nın VIPER için kendi cebinden ek bir maliyet çıkarmadan gerçekleştirebileceği alternatifler oldukça sınırlı görünüyor. NASA, yaptığı açıklamada, "Ajans gelecekte VIPER için yeni bir strateji açıklayacak" ifadelerini kullandı.

Durum, NASA’nın Ay keşif programının karşı karşıya olduğu zorlukları gözler önüne seriyor. Bir yandan ajans, Ay’ın güney kutbundaki su buzunu araştırmak gibi önemli bilimsel hedeflere ulaşmak istiyor. Diğer yandan ise, bütçe kısıtlamaları ve ticari uzay endüstrisindeki hızlı değişimler nedeniyle bu hedeflere ulaşmakta zorlanıyor.

VIPER misyonunun iptali ve ardından özel sektörle ortaklık arayışının başarısızlıkla sonuçlanması, NASA’nın Ay’a yönelik planlarının geleceği hakkında ciddi soruları beraberinde getiriyor. Ajansın, VIPER’ı Ay’a göndermek için yeni bir strateji geliştirmesi ve bu stratejinin hem bilimsel açıdan anlamlı hem de mali açıdan sürdürülebilir olması gerekiyor.

Bilim camiası, VIPER’ın Ay’a gönderilmesi ve planlanan bilimsel araştırmaların gerçekleştirilmesi için NASA’ya baskı yapmaya devam ediyor. Ay’ın güney kutbundaki su buzunun varlığı, gelecekteki Ay görevleri için önemli bir kaynak sağlayabilir ve hatta Mars’a yapılacak insanlı görevlerin önünü açabilir. Bu nedenle, VIPER misyonunun başarıyla tamamlanması, sadece bilimsel keşifler açısından değil, aynı zamanda gelecekteki uzay keşifleri açısından da büyük önem taşıyor.

Ancak, NASA’nın bütçe kısıtlamaları ve özel sektörün uzay keşfindeki artan rolü, VIPER’ın akıbetini belirsizliğe sürüklüyor. Ajansın, özel sektörle daha etkili bir ortaklık kurması veya alternatif bir fırlatma stratejisi geliştirmesi gerekiyor. Aksi takdirde, VIPER sadece bir depoda bekleyen bir robot olarak kalacak ve Ay’ın gizemlerini çözme fırsatını kaçırmış olacağız.

NASA’nın VIPER misyonu için yeni bir strateji açıklayacağı duyurusu, umut ışığı yaksa da, ajansın nasıl bir yol izleyeceği henüz belli değil. Belki NASA, özel sektörle daha esnek bir ortaklık modeli geliştirecek veya uluslararası ortaklarla işbirliği yapacak. Belki de ajans, VIPER’ı daha küçük ve daha hafif bir fırlatma aracıyla Ay’a göndermenin bir yolunu bulacak.

Ne olursa olsun, NASA’nın VIPER’ı Ay’a göndermek için kararlı bir şekilde çalışması gerekiyor. Ay’ın güney kutbundaki su buzunun keşfi, insanlığın uzaydaki geleceği için büyük bir adım olabilir. Ve VIPER, bu adımı atmamıza yardımcı olabilecek en önemli araçlardan biri.