İsveç Yüksek Mahkemesi, İklim Davasında Devlete Karşı Davayı Reddetti
İsveç Yüksek Mahkemesi, Greta Thunberg liderliğindeki üç yüz gencin iklim değişikliğiyle mücadelede eylemsizlik nedeniyle İsveç devletine karşı açtığı davayı reddetti.
Dava ve Mahkemenin Kararı
İsveç’in Nacka şehrinde 2022 yılının Kasım ayında açılan idari dava, devletin 1,5 derecelik küresel ısınmayı sınırlandırmak için "dünya çapındaki mücadelede üzerine düşeni yapması" talebiyle yargıya taşındı. Yüksek Mahkeme ise mahkemelerin böyle bir konuda karar yetkisine sahip olmadığına hükmetti.
Mahkeme, "Dava incelenemez" ifadesiyle konuyu karara bağladı ve "Bir mahkeme, Parlamento veya Hükümet’e belirli bir eylemde bulunmasını emredemez" dedi.
Mahkemenin Açıklaması
Yüksek Mahkeme açıklamasında, "Siyasi kurumlar, İsveç’in alması gereken belirli iklim değişikliği tedbirlerine bağımsız olarak karar verir" ifadelerine yer verdi.
Ancak mahkeme, davanın "farklı bir şekilde tasarlandığı" takdirde devletin iklim değişikliği eylemsizliği nedeniyle dava edilebileceğini de sözlerine ekledi. Mahkeme, Kasım 2022’de açılan davanın bir grup birey adına açıldığını ve hukuki kişilik olmadığını vurgulad
"Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yakın zamanda bir kararında, belirli kriterleri karşılayan bir derneğin devlete karşı dava açma hakkına sahip olabileceğine hükmetmiştir" dedi ve davanın Aurora derneği adına açılmasına rağmen bir birey adına kaydedildiğini belirtti. Sonradan Greta Thunberg de dahil olmak üzere üç yüz kişi davaya katıldı.
Dava Reddetme Gerekçeleri
Yüksek Mahkeme, "Bireylerin devlete dava açmasını önlemek, kamu çıkarlarını korumak için temel bir ilkedir" diyerek davanın reddedilme gerekçelerini açıkladı.
"Bireyler, ancak devletin eylemlerinin veya eylemsizliğinin bireysel haklarına acil ve bazı etkileri olması halinde yargı denetimi hakkına sahiptir" ifadelerini kullanan mahkeme, bir dernek için bu kriterlerin "temsiliyet ve uygunluk kriterlerini karşılaması" durumunda daha az katı olduğunu belirtti.
Avrupa’daki Benzer Davalar ve Örnekler
Son yıllarda Avrupa’da devletleri iklim değişikliğiyle mücadeleye zorlamak için açılan davalar arttı. 2019 yılında Hollanda Yüksek Mahkemesi, çevreci bir derneğin açtığı davada, hükümete 2020 yılına kadar sera gazı emisyonlarını en az %25 azaltma emri vermişti.
İsveç Yüksek Mahkemesi’nin bu kararı, iklim değişikliğiyle mücadelede hukuki baskı araçlarını sınırlandıran bir emsal teşkil ediyor. Ancak dava, iklim eylemsizliğine karşı farkındalık yaratmaya ve hükümetlerin sorumluluklarını yerine getirmeleri için baskı yapmaya devam edecek.
