Fransa’da Maddi ve Sosyal Yoksunluk Oranları: 2024 İncelemesi

Fransa’da yaşayan her sekiz kişiden biri, ısınma, gıda veya tatil gibi temel ihtiyaçlardan kısmak zorunda kalıyor. INSEE’nin (Fransa Ulusal İstatistik ve Ekonomik Çalışmalar Enstitüsü) yayınladığı bir araştırmaya göre, "maddi ve sosyal yoksunluk" oranı 2024’ün başlarında Fransa anakarasında nüfusun %12,7’sine ulaştı. Bu oran, bir önceki yıla göre hafif bir düşüş gösterse de, genel tablo hala endişe verici.

Bu gösterge, hanelerin belirli mal ve hizmetlerden vazgeçmesini temel alarak yoksulluğu ölçmeyi amaçlıyor. Rakamlar, 2022’nin başında %12,9 ve 2023’ün başında %13,1 olarak kaydedilmişti. Enstitü, oranın hafif düşüşüne rağmen "2013 ile 2020 arasında gözlemlenen ortalamanın 0,6 puan üzerinde, nispeten yüksek bir seviyede" olduğunu vurguluyor.

Maddi ve sosyal yoksunluk oranı, gelir düzeyine dayalı parasal yoksulluk oranından farklı olarak, günlük yaşamla ilgili harcamalardan vazgeçmeyi temel alıyor. Bu harcamalar, iki çift ayakkabıya sahip olmak, yeterince ısınmak, iki günde bir et veya balık yemek veya her yıl bir hafta tatile gitmek gibi unsurları içeriyor. Bir hane, "kabul edilebilir bir yaşam standardına sahip olmak için arzu edilen, hatta gerekli görülen" 13 unsurdan oluşan bir listeden en az beşinden vazgeçiyorsa, "maddi ve sosyal yoksunluk" durumunda kabul ediliyor; bir başka deyişle, "yaşam koşulları açısından yoksul" olarak tanımlanıyor.

Yoksunluğun Boyutları ve Eğilimler

INSEE’nin araştırması, farklı yoksunluk türlerinde yıllar içindeki değişimleri ve hangi alanlarda iyileşmeler veya kötüleşmeler yaşandığını detaylı bir şekilde ortaya koyuyor.

Bir yıl içinde, evden uzakta bir haftalık tatilden mahrum kalma oranında düşüş gözlemlendi. 2024’ün başlarında, nüfusun %21’i evden uzakta en az bir hafta tatil yapmaya maddi gücünün yetmediğini belirtirken, bu oran 2023’te %24 idi. Ayakkabı satın alma konusunda finansal zorluk yaşayan kişi sayısında da benzer bir düşüş eğilimi görüldü. Bu yoksunluk, on yıl içinde nüfusun %6’sından %3’üne geriledi. İnternete erişimden mahrumiyet ise neredeyse önemsiz bir seviyeye (%1) düştü. Bu düşüş, internetin günümüzde temel bir ihtiyaç olarak kabul edilmesi ve erişimin yaygınlaşmasıyla açıklanabilir.

Ancak, tablo tamamen olumlu değil. Protein ve ısınma yoksunlukları, on yıl öncesine kıyasla önemli ölçüde daha yaygın. 2024’ün başlarında, nüfusun %12’si konutlarını yeterince ısıtmakta maddi zorluk yaşadığını ifade etti. Bu oran, on yıl önce %6 idi. Bu artış, enerji fiyatlarındaki yükselişin ve hanelerin ısınma maliyetlerini karşılamakta zorlanmasının bir sonucu olarak değerlendirilebilir. Et veya balık içeren yemeklerden mahrum kalan kişilerin oranı ise 2024’ün başlarında %10 olarak kaydedildi.

Kimler Daha Çok Etkileniyor?

INSEE’nin araştırması, belirli grupların maddi ve sosyal yoksunluk riskine daha fazla maruz kaldığını gösteriyor. İşsizler, tek ebeveynli ailelerde yaşayanlar ve sosyal konut kiracıları, bu risk altında olan başlıca grupları oluşturuyor. İşsizlerin üçte birinden fazlasının maddi ve sosyal yoksunluk yaşadığı belirtiliyor. Bu durum, işsizliğin sadece gelir kaybı değil, aynı zamanda sosyal dışlanma ve temel ihtiyaçlara erişimde zorluklar yarattığını da gösteriyor. Tek ebeveynli aileler de, genellikle tek bir gelir kaynağına sahip olmaları ve çocukların bakımıyla ilgili ek maliyetlerle karşı karşıya kalmaları nedeniyle daha savunmasız durumda. Sosyal konut kiracıları ise, genellikle düşük gelirli hanelerden oluştuğu için, ekonomik zorluklara karşı daha duyarlı olabiliyorlar.

Yoksullukla Mücadelede Farklı Yaklaşımlar

INSEE’nin araştırması, yoksulluğu ölçmek için farklı yöntemler kullanmanın önemini vurguluyor. Parasal yoksulluk oranı, hane gelirine odaklanırken, maddi ve sosyal yoksunluk oranı, hanelerin yaşam koşullarını ve temel ihtiyaçlara erişimini dikkate alıyor. Bu iki gösterge birlikte değerlendirildiğinde, yoksulluğun çok boyutlu doğası daha iyi anlaşılabilir ve daha etkili politikalar geliştirilebilir.

Hükümetlerin ve sivil toplum kuruluşlarının, yoksullukla mücadelede çok yönlü bir yaklaşım benimsemesi gerekiyor. Bu yaklaşım, gelir desteği sağlamanın yanı sıra, istihdam yaratmaya, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırmaya, konut sorunlarını çözmeye ve sosyal dışlanmayı önlemeye yönelik politikaları içermelidir. Enerji yoksulluğuyla mücadele için, enerji verimliliğini artırmaya yönelik yatırımlar ve düşük gelirli hanelere yönelik enerji faturaları desteği sağlanmalıdır. Beslenme yetersizliğiyle mücadele için, sağlıklı ve uygun fiyatlı gıdaya erişimi kolaylaştırmaya yönelik programlar geliştirilmelidir.

Geleceğe Yönelik Çıkarımlar

INSEE’nin araştırması, Fransa’da maddi ve sosyal yoksunluğun hala önemli bir sorun olduğunu gösteriyor. Oranlar son yıllarda hafif bir düşüş gösterse de, genel seviye hala endişe verici. Özellikle bazı grupların, yoksulluk riskine daha fazla maruz kaldığı ve temel ihtiyaçlara erişimde zorluklar yaşadığı görülüyor.

Bu nedenle, yoksullukla mücadele, Fransa’da öncelikli bir politika alanı olmaya devam etmelidir. Hükümetlerin ve sivil toplum kuruluşlarının, yoksulluğun nedenlerini ve sonuçlarını daha iyi anlamak için daha fazla araştırma yapması ve kanıta dayalı politikalar geliştirmesi gerekiyor. Ayrıca, yoksullukla mücadele çabalarının, kapsayıcı ve sürdürülebilir bir şekilde yürütülmesi ve tüm vatandaşların temel ihtiyaçlara erişimini sağlamaya yönelik olması gerekiyor.

Özellikle, enerji fiyatlarındaki dalgalanmaların ve enflasyonun hane bütçeleri üzerindeki olumsuz etkileri dikkate alınarak, bu durumdan en çok etkilenen gruplara yönelik özel destek mekanizmaları oluşturulmalıdır. İşsizlikle mücadele, mesleki eğitim programları ve istihdam yaratma teşvikleriyle desteklenmelidir. Tek ebeveynli ailelere yönelik çocuk bakımı ve eğitim destekleri artırılmalıdır. Sosyal konut arzı artırılmalı ve mevcut konutların kalitesi iyileştirilmelidir.

Sonuç olarak, INSEE’nin araştırması, Fransa’da yoksullukla mücadelenin hala devam eden bir zorluk olduğunu ve bu konuda daha fazla çaba gösterilmesi gerektiğini vurguluyor. Yoksulluğun çok boyutlu doğası dikkate alınarak, kapsayıcı ve sürdürülebilir politikalarla bu sorunun üstesinden gelinebilir ve tüm vatandaşların daha iyi bir yaşam standardına sahip olması sağlanabilir.