Avrupa Irkçılık ve Hoşgörüsüzlük Karşıtı Komisyonu’nun (ECRI) Fransa’da Kimlik Kontrollerinin İzlenebilir Bir Mekanizmasının Kurulmamasından Endişe Duyması
Giriş
Avrupa Irkçılık ve Hoşgörüsüzlük Karşıtı Komisyonu (ECRI), Fransa’nın kolluk kuvvetleri tarafından gerçekleştirilen kimlik kontrollerinin izlenebilir bir mekanizmasını uygulamaya koymaması nedeniyle duyduğu endişeyi dile getirdi. ECRI, bu mekanizmanın kolluk kuvvetleri ile halk arasındaki karşılıklı güveni güçlendirmek ve ayrımcılıkla mücadele etmek için gerekli olduğunu vurguladı.
ECRI’nin Tavsiyeleri ve Fransa’nın Cevabı
ECRI, 2023 yılında Fransa’ya kimlik kontrollerinin izlenebilir bir mekanizmasını uygulama önerisinde bulundu. Fransa ise bu öneriye, memurların numara takması ve "gerilim yaratan kimlik kontrolleri" sırasında vücut kameralarının kullanılması şeklinde önlemler aldığını belirterek yanıt verdi.
ECRI’nin Memnuniyetsizliği
ECRI, Fransa’nın çabalarını takdir etmekle birlikte, kolluk kuvvetleri tarafından yapılan kimlik kontrollerini kaydetmek için etkili bir sistemin henüz kurulmamış olmasından duyduğu memnuniyetsizliği dile getirdi. Komisyon, ayrımcı olduğu düşünülen kontrollerle karşı karşıya kalan kişilerin etkili bir şekilde başvuruda bulunmalarını sağlamak için böyle bir sistemin hayati önem taşıdığını vurguladı.
Sivil Toplum Kuruluşlarının Şikayetleri
Beş Fransız ve uluslararası sivil toplum kuruluşu (STK), Nisan ayında Fransa’nın ırk profillemesine yönelik kontrollerle mücadelede "hareketsizliği" nedeniyle Birleşmiş Milletler’e (BM) başvuruda bulundu. Fransa’nın Danıştayı, Ekim ayında bu tür kontrollerin "mevcut olduğunu" ve "izole edilmiş olaylarla sınırlı olmadığını" kabul etti, ancak uygulamanın "sistemik" olduğunu belirtmedi.
Danıştay’ın Kararı ve STK’ların Beklentileri
STK’lar, Danıştay’ın devleti bu konudaki "kamu politikasını" kökten bir şekilde revize etmeye zorlamasını bekliyordu. Ancak Danıştay, bu konuda yetkisiz olduğunu belirtti.
Defansör des droits’un Raporu ve Fransa’nın Mahkûmiyetleri
2017 yılında Defansör des droits (İnsan Hakları Savunucusu), "siyahi veya Arap olarak algılanan" bir gencin kontrol edilme olasılığının nüfusun geri kalanından yirmi kat daha fazla olduğu sonucuna vardı. Fransa, son yıllarda bu konuda defalarca mahkum edildi.
Sonuç
ECRI’nin Fransa’nın kimlik kontrollerinin izlenebilirliğini sağlamak için etkili önlemler almamasından duyduğu endişe, ülkede ırk profillemesine yönelik devam eden endişeleri yansıtmaktadır. Bu mekanizmanın yürürlüğe konması, kolluk kuvvetleri ile halk arasındaki güveni artırmak, ayrımcılığı azaltmak ve kişilerin haklarını savunmalarını kolaylaştırmak için çok önemlidir. Fransa’nın bu konuda somut adımlar atması ve uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekmektedir.
