Fransa’da Ötanazi Yasası Tasarısı Meclis Komisyonundan Geçti
Fransız milletvekilleri, 2 Mayıs 2025 Cuma günü komisyonda, katı koşullara tabi bir "ölüme yardım hakkı" yaratan bir yasa tasarısını kabul etti. MoDem grubundan Olivier Falorni tarafından sunulan metin, 28 milletvekilinin oyuyla kabul edilirken, 15 milletvekili karşı oy kullandı ve bir milletvekili çekimser kaldı.
Sol ve Macroncu grupların temsilcilerinin çoğunluğu tarafından desteklenen ve RN (Ulusal Ralli) ve LR (Cumhuriyetçiler) gruplarının şiddetle karşı çıktığı yasa tasarısı, "ciddi ve tedavisi mümkün olmayan" bir hastalıktan muzdarip olan ve "yaşamı tehdit eden, ileri veya terminal aşamada" olan ve acılarına daha fazla dayanamayan hastaların, ölümcül bir madde almasına veya kendine uygulamasına izin verecek.
Sosyal İşler Komisyonu, parlamento arasına girmeden önce, Annie Vidal (Rönesans) tarafından savunulan palyatif bakım konusundaki bir yasa tasarısını oybirliğiyle onaylamıştı. Her iki metin de, Sağlık Bakanı Catherine Vautrin tarafından 2024 baharında sunulan ve dağılma nedeniyle tamamlanamayan "hastalara eşlik etme ve yaşamın sonu" ile ilgili yasa tasarısından kaynaklanmaktadır.
Her iki metin üzerindeki tartışmalar, 12 Mayıs’ta başlayacak ve iki hafta sürecek, ortak bir genel görüşme ve 29 Mayıs’ta planlanan iki ayrı oylama ile sonuçlanacak. Komisyondaki tartışmalar boyunca, Olivier Falorni ve üç muhalefet milletvekilinin de dahil olduğu ortak raportörleri, önerilen metnin "dengesine" en yakın kalmaya özen gösterdiler. Sonuç olarak, tartışılan binden fazla değişiklikten sadece 68’i kabul edildi.
Dolayısıyla, ölüme yardıma uygunluk kriterlerini tanımlayan metnin kilit maddesi neredeyse hiç değiştirilmedi. Bu beş kümülatif kriter şunlardır: en az 18 yaşında olmak; Fransız olmak veya Fransa’da ikamet etmek; nedenine bakılmaksızın, "ciddi ve tedavisi mümkün olmayan, yaşamı tehdit eden, ileri veya terminal aşamada" bir hastalığa yakalanmış olmak; bu hastalığın tedavilere dirençli veya dayanılmaz "fiziksel veya psikolojik acıya" neden olması; iradesini özgür ve bilinçli bir şekilde ifade edebilme yeteneğine sahip olmak.
Yasa tasarısının ilk versiyonunda, hayati tehlikenin "kısa veya orta vadede" olması öngörülüyordu – "orta vade" kavramının neyi kapsadığı konusundaki zorluk burada yatıyordu. Milletvekilleri ayrıca, hastaların ölümcül ürünün kendi kendine uygulanması ile bunu yapmaya gönüllü bir sağlık çalışanı tarafından uygulanması arasında serbestçe seçim yapmasına izin vermeye karar verdiler. Başlangıçta, bu uygulamanın yalnızca hastanın "fiziksel olarak bunu yapamadığı" durumlarda mümkün olması öngörülüyordu. Bu değişiklik, özellikle Horizons milletvekili ve eski Sağlık Bakanı Agnès Firmin-Le Bodo tarafından eleştirildi.
Yasa tasarısının bu aşamaya gelmesi, Fransa’da uzun süredir devam eden ötanazi tartışmalarının bir sonucu. Birçok kişi, bireylerin yaşamlarının sonu üzerinde daha fazla kontrole sahip olmaları gerektiğini savunurken, diğerleri ise ötanazinin yaşlıları ve savunmasız insanları korumasız bırakabileceği ve doktorların yaşam kurtarmak yerine yaşamı sona erdirmek zorunda kalmaları durumunda mesleki etiklerini tehlikeye atabileceği konusunda endişelerini dile getiriyor.
Tasarıyı destekleyenler, ölüme yardımın yalnızca katı koşullar altında ve son derece titiz bir değerlendirme sürecinden sonra mümkün olacağını vurguluyor. Amaç, dayanılmaz acı çeken ve başka tedavi seçeneği olmayan kişilere, onurlu bir şekilde yaşamlarına son verme seçeneği sunmaktır.
Tasarıyı eleştirenler ise, palyatif bakımın geliştirilmesine daha fazla kaynak ayrılması gerektiğini ve ölüme yardımın, palyatif bakımın yetersiz olduğu durumlarda bir çözüm olarak görülmemesi gerektiğini savunuyor. Ayrıca, tasarının intihar oranlarını artırabileceği ve engelliler gibi savunmasız gruplara yönelik ayrımcılığı körükleyebileceği konusunda endişelerini dile getiriyorlar.
Yasa tasarısının meclis genel kurulundaki görüşmeleri ve oylaması, büyük bir kamuoyu ilgisiyle takip edilmesi bekleniyor. Tartışmaların hararetli geçmesi ve tasarı üzerinde önemli değişikliklerin yapılması olası görünüyor. Sonuç ne olursa olsun, bu tartışma, Fransa’da yaşamın sonu ve bireysel özgürlükler üzerine daha geniş bir tartışmayı tetikleyecektir.
Yasa tasarısının kabulü, sadece Fransa için değil, aynı zamanda diğer ülkeler için de önemli bir örnek teşkil edebilir. Ötanazi, dünya genelinde giderek daha fazla tartışılan bir konu haline gelirken, Fransa’daki gelişmeler, diğer ülkelerin de benzer yasaları kabul etmesi veya mevcut yasalarını gözden geçirmesi için bir itici güç olabilir.
Ancak, ötanazi gibi hassas bir konuda, her ülkenin kendi kültürel, dini ve etik değerlerini dikkate alması ve toplumun tüm kesimlerinin görüşlerini alması önemlidir. Ölüme yardım hakkı, her bireyin kendi yaşamı üzerinde karar verme hakkı ile savunmasız kişilerin korunması gerekliliği arasında hassas bir denge kurmayı gerektiren karmaşık bir konudur.
Fransa’daki gelişmeler, ötanazi tartışmasının sadece hukuki ve tıbbi bir konu olmadığını, aynı zamanda derin felsefi ve etik soruları da içerdiğini göstermektedir. Yaşamın anlamı, acının tahammül edilebilirliği, bireysel özgürlüklerin sınırları ve devletin sorumlulukları gibi temel sorular, ötanazi tartışmasının merkezinde yer almaktadır.
Bu nedenle, ötanazi konusundaki tartışmaların, sadece yasal düzenlemelerle sınırlı kalmaması, aynı zamanda toplumun tüm kesimlerinin katılımıyla, açık ve dürüst bir şekilde yürütülmesi gerekmektedir. Ancak bu şekilde, ötanazi konusunda adil, insancıl ve sürdürülebilir bir çözüm bulunabilir.
