François-Joseph Schichan, Birleşik Krallık’ta eski bir diplomat, jeopolitik ve Avrupa işleri danışmanı olarak Flint Global danışmanlık firmasında görev yapmaktadır. Kanalın diğer tarafında, Avrupa’daki tüm sağ partilerin dikkat etmesi gereken, siyasi bir devrim yaşanmaktadır. 1 Mayıs’ta yapılan Birleşik Krallık yerel seçimlerinde, Nigel Farage’ın partisi Reform UK, neredeyse tüm ülkede önemli ilerleme kaydetti. Reform, son 30 yıldır İngiliz siyasetinin en etkili isimlerinden biri olan Nigel Farage’ın siyasi hırslarının son temsilidir. Bu süre zarfında, tüm siyasi mücadelelerini kazandı: Birleşik Krallık’ın euro’ya katılmayı reddetmesi, Brexit referandumu ve bugün kitlesel göçe karşı mücadele.
1 Mayıs seçimlerinde, Reform adayları özellikle İşçi Partisi’nin geleneksel olarak iyi sonuçlar aldığı bölgelerde ilerleme kaydetti. Parti ayrıca ülkenin kuzeyindeki İşçi Partisi kalesi Runcorn’da bir ara seçim kazandı. Bunu yaparken, Nigel Farage’ın partisi, 2016’da Brexit oylamasına yol açan seçim koalisyonunu yeniden üretiyor: küreselleşme ve ülkenin güneyindeki elitler tarafından unutulan kuzey İngiltere’nin işçi sınıfı ile merkez solu reddeden vatansever burjuvazinin ittifakı. Bu işçi sınıfı, Amerika Birleşik Devletleri’nde Trump’a ve Fransa’da Marine Le Pen’e oy veren seçmenlere benziyor. Bu seçim koalisyonu, ülkenin başında sergilediği sorunlu davranışlardan büyük ölçüde Muhafazakar Parti’nin başarısızlığından sorumlu olan Boris Johnson tarafından oluşturulmuştu. Çünkü Farage’ın partisinin zaferi, aynı zamanda Muhafazakar Parti’nin ezici yenilgisidir. Geçtiğimiz Ekim ayından beri Kemi Badenoch liderliğindeki parti, 2024 yazındaki genel seçimlerdeki yenilgisinden kurtulamıyor.
Muhafazakar Parti’nin markası, 2010’dan 2024’e kadar iktidarda kaldığı on dört yıl boyunca derinden itibarsızlaştırıldı. Muhafazakarlar döneminde, Brexit’in hiçbir vaadi yerine getirilmedi: ülke, göç politikasının kontrolünü kaybetti ve ülkenin kuzey İngiltere lehine ekonomik olarak yeniden dengelenmesi, sözlü vaatlerin ötesine geçemedi. Bu seçmenler bu nedenle bugün kitlesel olarak Nigel Farage’ın partisine yöneliyor. Başbakan Keir Starmer’dan bekleyecek pek bir şey yok, Farage’ın yarattığı sorunun farkında olsa da ideolojik blokaj nedeniyle bununla baş edemiyor. 1 Mayıs yerel seçimleri, iktidardaki İşçi Partisi’nin aşırı kırılganlığını gösteriyor: genel seçimlerdeki zaferinden bir yıldan kısa bir süre sonra, yerel düzeydeki seçimlerde zaten zorlanıyor.
Nigel Farage’ın yükselişi, Avrupa’daki sağ partiler için üç temel dersi ortaya koyuyor. İlki, Brexit devriminin henüz bitmediğidir. Brexit oylamasına yol açan kırılmalar hala mevcut ve etkili bir seçim motoru oluşturuyor: göç sorunu, küreselleşmiş şehir merkezlerinden uzaktaki bazı bölgelerin ekonomik olarak terk edilmişlik hissi ve kültürel sorunlar ("wokizme" karşı mücadele) İngiliz siyasetini şekillendirmeye devam ediyor. Bu sorulara cevap verilmeden, Nigel Farage’ınki gibi popülist bir parti ilerlemeye devam edecek. İkinci ders, İngiltere’deki iki partili sistemin sorgulanmasıdır. Yerleşik partileri (Muhafazakar Parti ve İşçi Partisi) desteklemek için tasarlanmış olsa da, parçalanmak üzere. Tek turlu çoğunluk sistemi, alternatif bir siyasi teklifin yükselişi için artık bir engel değil. Üçüncü ve son ders, Birleşik Krallık’taki sağın birliğinin kaçınılmaz hale gelmesidir. Nigel Farage’ın yerel seçimlerdeki seçim ilerlemesi, 1945’ten bu yana yaklaşık 50 yıldır Birleşik Krallık’ı yöneten Muhafazakar Parti’yi ülkenin üçüncü siyasi gücü olarak geride bırakıyor. Bu sonuçlar, Muhafazakarlar ve Nigel Farage arasında bir ittifak ihtiyacı üzerine tartışmayı yeniden başlatacak.
Bu üç ders, siyasi merkezin umutsuzca iktidara tutunduğu diğer Avrupa ülkelerinin siyasi durumuna da tamamen uygulanabilir. Fransa’da, Brexit’tekilere benzer kırılmalar ortaya çıktı ve protesto oylarının yükselmesine neden oldu. Seçim sistemi artık Ulusal Cephe adaylarının Ulusal Meclis’e kitlesel olarak gelmesi için bir engel değil. Sağın birliği sorusu, Birleşik Krallık’ta olduğu gibi burada da ortaya çıkıyor.
Bu nedenle, Nigel Farage’ın partisi, Londra’da geleneksel olarak iktidarda olan partilere güvenilir bir alternatif olma yolunda ilerliyor. Bunu, son konuşmalarının da gösterdiği gibi, sadece itiraz eden değil, ciddi bir ideolojik ve siyasi platform geliştirerek yapıyor. Reform, bir hükümet partisine dönüşüyor. 2029’da yapılacak bir sonraki seçimlere kadar iktidar yolunda birçok engel var. Bunlardan ilki ideolojiktir: Farage’ın siyasi tercihleri bazen hedef seçmen kitlesinin içgüdülerine aykırıdır. Örneğin, seçmen kitlesi ekonomik küreselleşmenin ilk kurbanı olmasına rağmen, serbest ticarete bağlı kalmaya devam ediyor. Parti ayrıca göç konusunda da bölünmeler yaşıyor: Bazıları ülkenin sorunlarında Müslüman kökenli göçü tekilleştirmeye çağırırken, Farage, siyasi önemi Birleşik Krallık’ta artan bir topluluğu yabancılaştırmamak için bu ayrımı yapmayı reddediyor. Reform’un hala net bir ekonomik politika üretmesi gerekiyor.
Birleşik Krallık’ta devam eden siyasi değişimler, Avrupa sağını ve özellikle de yeniden inşa edilmeye çalışan Fransız sağını uyandırmalıdır. Fransız ve İngiliz seçmen kitlesinin yapıları birbirine benziyor, aynı şekilde onları geçen siyasi tartışmalar da. İngiliz Muhafazakarlarının çöküşünün gösterdiği gibi, merkezle ittifak kurmaya çalışan uzlaşmacı bir çizgide siyasi kurtuluş yoktur. İngiliz Muhafazakar Partisi gibi Fransız Cumhuriyetçiler de ölmekte olan siyasi partilerdir. Bir gelecek istiyorlarsa, bu yeni siyasi gerçekleri dikkate alarak – hem zorunluluktan hem de seçmenlerine karşı bir görev olarak – kendilerini yeniden inşa etmelidirler.
