Burundi, M23 İlerlemesi Karşısında Kongo Demokratik Cumhuriyeti’ndeki Askerlerini Geri Çekiyor
Burundi, Ruanda destekli M23 hareketinin ve müttefiklerinin ilerlemesine karşılık, Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde (KDC) konuşlandırdığı birlikleri "hızlandırarak" geri çektiğini açıkladı. Ülke aynı zamanda son 25 yılda eşi görülmemiş bir mülteci akınıyla karşı karşıya.
Hükümet karşıtı silahlı grup M23, son haftalarda Kuzey Kivu ve Güney Kivu eyaletlerinin başkentleri Goma ve Bukavu’yu ele geçirdi. BM, çatışmaların Doğu Kongo’nun "diğer stratejik bölgelerine" doğru ilerlemesinden endişe duyduğunu ve bölgesel bir çatışmanın "her zamankinden daha gerçek" olduğunu vurguladı.
Son haftalarda yaşanan çatışmalar, çok sayıda Afrikalı ülkeyi içeren ve şiddet, hastalık ve kıtlık nedeniyle milyonlarca insanın ölümüne neden olan 1998-2003 yılları arasındaki İkinci Kongo Savaşı’nın tekrarlanabileceği endişelerine yol açtı.
Burundi, 2023 yılından bu yana KDC ordusunu desteklemek üzere 10.000’den fazla asker konuşlandırdı. Resmi yalanlamalara rağmen, AFP tarafından sorgulanan kaynaklar, ülkenin çoktan bazı birliklerini geri çekmeye başladığını bildirdi.
Ancak çarşamba gününden bu yana, "ordu, M23’ün Uvira’ya ulaşmasıyla tuzağa düşmemek için Rusizi [Burundi sınırı] ovasında konuşlanan [askerlerin] geri çekilmesini hızlandırdı" dedi Burundili bir üst düzey ordu yetkilisi, isminin açıklanmaması şartıyla. Askerlerin bir kısmının Rusizi ovasına ve Uvira’ya zamanında ulaşamadığını ve "zaten düşmanın eline geçen bölgede sıkışıp kaldığını" belirtti.
"KDC ordusunun tamamen dağınık olması nedeniyle askerlerimizin ikmalinde ciddi bir sorunla karşı karşıyayız" diye ekledi.
Uvira bölgesi, Kongo tarafında neredeyse Burundi’nin ekonomik ve siyasi merkezi Bujumbura’nın karşısında yer alıyor. Binlerce Kongolu aile, son günlerde Büyük Göller’in kuşatılmış bu bölgesinde hayati bir ekonomi ve insanlık koridoru oluşturan sınırı geçti.
"Bu, Burundi’nin 2000’li yılların başından beri karşı karşıya olduğu en büyük mülteci dalgası" dedi BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (BMMYK) Burundi Temsilcisi Brigitte Mukanga-Eno, çarşamba günü Bujumbura’da düzenlediği basın toplantısında. Burundi’ye giren aile sayısının 6.000, mülteci sayısının ise 30.000 olduğunu tahmin ediyor. Burundi yetkilileri pazartesi günü 10.000 kişi olduğunu açıklamıştı.
"Ne yazık ki her gün binlerce insan akın ettiği için bu sayılar tamamen geçicidir" dedi ve sıcak noktalar olarak Bubanza ve Cibitoke sınır illerini belirtti.
Bu akından önce, BMMYK’ye göre Burundi’de çoğunlukla iki Kongo Savaşı (1996-1997 ve 1998-2003) sırasında gelen Kongolular olmak üzere yaklaşık 90.000 mülteci vardı. Burundi İçişleri Bakanlığı, ocak ayından bu yana giren tüm Kongolulara mülteci statüsü vereceğini açıkladı.
Telefonla ulaşılan ve sadece lakabını vermek isteyen altmış yaşlarındaki Kongolu "Maman Cady", pazar günü çok sayıda mültecinin toplandığı Cibitoke eyaletindeki Rugumbo stadyumuna geldi. "Stadyumda yerde yatıyoruz, açıkta kalıyoruz, henüz battaniye veya çadır alamadık, hiçbir şeyimiz yok. Stadyumda güneşe ve yağmura katlanmak zorundayız, çünkü dışarı çıkmamıza izin vermiyorlar" diye ifade ediyor.
Aynı yerde, tam adını vermek istemeyen 25 yaşındaki motosiklet taksicisi Kitenge, M23’ün gelmesinden "çok önce", Kongolu Sange kasabasından "canımızı kurtarmak için" eşi ve iki çocuğuyla kaçtığını söylüyor.
