Avrupa ülkeleri, Rusya’ya olan enerji bağımlılığını azaltma çabalarına rağmen, Şubat 2024 ile Şubat 2025 arasındaki dönemde Rusya’dan petrol ve doğalgaz alımları için 22 milyar Euro ödeme yaptı. Bu durum, Finlandiya merkezli bir araştırma kuruluşu olan Centre for Research on Energy and Clean Air’in (CREA) raporuyla ortaya kondu. Avrupa Komisyonu Enerji Sorumlusu Dan Jorgensen, bu durumdan duyduğu rahatsızlığı dile getirerek, "Şubat 2022’den bu yana Rus hidrokarbonlarına Ukrayna’ya sağladığımız yardımdan daha fazla harcama yaptık. Bu duruma son verilmesi gerekiyor," şeklinde konuştu.
Ukrayna’daki savaşın başlamasından bu yana Rus enerjisi ithalatında önemli bir azalma yaşandığı doğru olsa da, bu azalmanın ardından ithalatın 2024’te yeniden artışa geçtiği gözlemleniyor. Rus gazının, Avrupa Birliği’nin toplam ithalatı içindeki payının bu yıl %13’e düşmesi bekleniyor. Bu oran, 2021’de %45 seviyesindeydi. Ancak, başlangıçtaki bu azalmaya rağmen, 2024 yılında ithalatın tekrar yükselişe geçmesi, Avrupa’nın Rus enerjisine olan bağımlılığının tamamen ortadan kalkmadığını gösteriyor.
Özellikle Fransa’nın, Rus sıvılaştırılmış doğalgazının (LNG) en büyük ithalatçısı haline gelmesi dikkat çekiyor. Fransa’nın Rus LNG ithalatı, 2024’te bir önceki yıla göre %80 oranında artarak, toplam doğalgaz alımlarının üçte birini oluşturuyor. Bu durum, Fransa’nın Rus enerjisine olan bağımlılığının diğer Avrupa ülkelerine kıyasla daha yüksek olduğunu gösteriyor ve bu bağımlılığın azaltılması yönünde daha fazla çaba gösterilmesi gerektiğine işaret ediyor.
Avrupa Komisyonu, bu "sağlıksız bağımlılığa" son vermek için çeşitli önlemler üzerinde çalışıyor. Bu önlemlerin başında, alternatif enerji kaynaklarına yatırım yapmak ve enerji verimliliğini artırmak geliyor. Ayrıca, Avrupa Birliği ülkeleri arasında enerji işbirliğini güçlendirmek ve ortak enerji satın alma platformları oluşturmak da planlar arasında yer alıyor. Bu sayede, her ülkenin Rusya ile ayrı ayrı müzakere etmek yerine, Avrupa Birliği’nin toplu pazarlık gücünü kullanarak daha uygun fiyatlarla enerji temin etmesi hedefleniyor.
Ancak, bu hedeflere ulaşmak kolay değil. Rusya, Avrupa’nın en önemli enerji tedarikçilerinden biri olmaya devam ediyor ve kısa sürede bu bağımlılıktan kurtulmak mümkün görünmüyor. Özellikle bazı Doğu Avrupa ülkeleri, Rus gazına olan bağımlılıkları nedeniyle alternatif kaynaklara geçişte zorluklar yaşıyorlar. Bu ülkeler için, alternatif kaynaklara geçiş sürecini desteklemek ve mali yardım sağlamak büyük önem taşıyor.
Enerji uzmanları, Avrupa’nın Rus enerjisine olan bağımlılığını azaltmak için uzun vadeli ve kapsamlı bir strateji izlemesi gerektiğini vurguluyorlar. Bu strateji, sadece alternatif enerji kaynaklarına yatırım yapmakla sınırlı kalmamalı, aynı zamanda enerji tüketimini azaltmaya yönelik politikaları da içermeli. Binaların yalıtımını iyileştirmek, toplu taşıma kullanımını teşvik etmek ve sanayide enerji verimliliğini artırmak gibi önlemler, Avrupa’nın enerji bağımsızlığını güçlendirmesine yardımcı olabilir.
Ayrıca, Avrupa Birliği’nin yenilenebilir enerji kaynaklarına yaptığı yatırımları artırması gerekiyor. Güneş, rüzgar ve hidroelektrik gibi yenilenebilir enerji kaynakları, Avrupa’nın enerji ihtiyacını karşılamak için önemli bir potansiyele sahip. Bu kaynaklara yapılan yatırımlar, hem Avrupa’nın enerji bağımsızlığını artıracak, hem de iklim değişikliğiyle mücadeleye katkı sağlayacak.
Ancak, yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişin de bazı zorlukları var. Yenilenebilir enerji kaynaklarının üretimi, hava koşullarına bağlı olarak değişkenlik gösterebiliyor. Bu nedenle, yenilenebilir enerji kaynaklarının üretimiyle tüketimi arasındaki dengeyi sağlamak için enerji depolama teknolojilerine yatırım yapmak gerekiyor. Ayrıca, yenilenebilir enerji kaynaklarının üretimi için gerekli olan altyapının geliştirilmesi de önemli bir yatırım gerektiriyor.
Sonuç olarak, Avrupa’nın Rus enerjisine olan bağımlılığını azaltma çabaları devam ediyor, ancak bu süreç kolay ve hızlı olmayacak. Alternatif enerji kaynaklarına yatırım yapmak, enerji verimliliğini artırmak, Avrupa Birliği ülkeleri arasında enerji işbirliğini güçlendirmek ve yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişi desteklemek gibi çeşitli önlemlerin alınması gerekiyor. Bu önlemlerin hayata geçirilmesiyle, Avrupa’nın enerji bağımsızlığı güçlenecek ve Rusya’ya olan enerji bağımlılığından kaynaklanan siyasi ve ekonomik riskler azalacaktır. Ancak, bu sürecin uzun vadeli bir perspektifle ve kararlılıkla yönetilmesi gerekiyor. Kısa vadeli çözümler yerine, uzun vadeli ve sürdürülebilir enerji politikaları izlenerek Avrupa’nın enerji geleceği güvence altına alınabilir. Rusya’dan enerji alımının tamamen kesilmesi Avrupa Birliği vatandaşlarının hayat standartlarını etkileyeceği için bu geçiş sürecinin dikkatli ve akılcı bir şekilde planlanması gerekiyor.
