NCAA Turnuvası Seçim Komitesi ve Analitik Metrikler: 2025’e Bakış
Her yıl Mart ayında basketbolseverlerin kalbi NCAA Erkekler Basketbol Turnuvası’nın (namı diğer Mart Çılgınlığı) heyecanıyla çarpar. Bu turnuva, sadece basketbolun en üst düzeyde sergilendiği bir platform olmakla kalmaz, aynı zamanda kimin katılıp katılamayacağı, hangi takımların hangi sıralamayı alacağı gibi birçok sorunun yanıtının arandığı, tartışmalarla dolu bir süreçtir. Bu süreçte NCAA Turnuvası Seçim Komitesi’nin rolü hayati önem taşır. Komite, takımların performansını değerlendirirken birçok farklı veriyi ve metrikleri göz önünde bulundurur. Amaç, hiçbir takımın tek bir ölçütle tanımlanmaması ve mümkün olduğunca adil bir seçim yapılmasıdır.
Bir takıma turnuva davetiyesi almak için aşılması gereken belirli bir eşik yoktur. NCAA’nın kendi NET reytingleri bile tek başına belirleyici değildir. Bu durum, Mart Çılgınlığı’nın cazibesini ve gizemini artıran unsurlardan biridir. Turnuvaya kimlerin katılacağı, kimlerin dışarıda kalacağı ve hangi takımların hangi sıralamayı alacağı konusundaki beklentiler, üniversite basketbolu sohbetlerinin önemli bir bölümünü oluşturur.
Günümüzde bu tartışmalar, seçim komitesinin kullandığı takım özet sayfalarında yer alan yedi temel metrikten en az birine atıfta bulunmadan gerçekleşemez. Bu metrikler, genel olarak iki kategoriye ayrılır: Tahmini metrikler ve sonuç odaklı metrikler. Ancak bu reytinglerin ve sıralamaların Seçim Pazarından önce giderek artan önemi ve NCAA tarafından kullanılan metriklerin sayısındaki artış (bu sezon takım özet sayfalarına iki yeni metrik daha eklendi), hangi metriğin oyunun hangi yönlerini ölçtüğü, takımları karşılaştırmak için hangi verilerin kullanıldığı ve tüm bunların NCAA Turnuvası’nın seçimi ve sıralaması için ne anlama geldiği konusunda kafa karışıklığına veya yanlış anlamalara yol açabilir.
İşte NCAA turnuva seçim komitesi tarafından 2025’te kullanılan yedi metriğin bir dökümü:
1. NET Reytingleri (NET Rankings):
NCAA’ya göre NET reytingleri, takım performansını verimlilik, rakip kalitesi ve maçın oynandığı yer temelinde ölçer ve Seçim Pazarı öncesinde takımları değerlendirmek için kullanılan temel araç olarak kabul edilir. NET, her sezonun Aralık ayında ilk kez yayınlanır, ancak Mart ayında en doğru sonuçları vermesi hedeflenir. Önceki sezonlardan veya sezon öncesi sıralamalardan herhangi bir veri kullanmaz ve skor farkını dikkate almaz. Bu, diğer tahmini modellerden farklıdır. NET ayrıca, maç tarihinden bağımsız olarak her maça eşit ağırlık verir.
NCAA ayrıca, NET reytinglerine dayalı olarak bir takımın galibiyet ve mağlubiyetlerinin kalitesini belirlemek için bir dörtlü sistem kullanır. Bir takımın her dörtlüdeki kaydı, takım özet sayfasına dahil edilir.
2. KenPom Reytingleri:
Ken Pomeroy, reytinglerini 2002 yılında kenpom.com adresinde yayınlamaya başladı ve bu reytingler, üniversite basketbolunda modern analitik hareketini yaratan bir yenilik olarak kabul edilir. Pomeroy, hücum ve savunma verimliliği, top başına düşen puan ve tempodan bağımsız istatistikleri uygulayan ve popülerleştiren ilk kişidir. Bu istatistikler, takımlara yeni bir boyut kazandırdı ve onları daha canlı hale getirdi.
Pomeroy’un reytingleri, galibiyet marjına bir üst sınır koymaz ve mevcut sezondan daha fazla sonuç elde edildikçe Şubat sonu ve Mart başında kademeli olarak ortadan kalkan sezon öncesi verilerini içerir. Sistemin özünde, Bill James tarafından beyzbol için oluşturulan bir formül olan beklenen kazanma yüzdesi için Pisagor hesaplaması yer alır. Pomeroy, web sitesinde sistemin amacının, sakatlıklar veya duygusal faktörlerden bağımsız olarak, bir takımın bu gece oynasa ne kadar güçlü olacağını göstermek olduğunu yazdı. Hiç kimse her takımın oyunlarının tamamını (veya çoğunu bile) izleyemediği için, bu sistem bir takımın mevcut oyun seviyesinin anlık görüntüsünü vermek için tasarlanmıştır. Güçlü rakiplere karşı birçok yakın maç kaybeden bir takımı, zayıf rakiplere karşı birçok yakın maç kazanan bir takımdan daha çok beğenir.
3. Basketbol Gücü Endeksi (BPI):
ESPN, kolej basketbolu versiyonu olan BPI’yi "bir takımın gücünün bir ölçüsü olarak tanımlar ve gelecekteki performansın en iyi tahmincisi olması amaçlanır. BPI, bir takımın ortalamanın kaç puan üzerinde veya altında olduğunu temsil eder." 2011’de piyasaya sürüldüğünde, BPI hem tahmini hem de sonuç odaklı metriklerin yönlerini içeriyordu. ESPN analitik direktörü Matt Morris’e göre, bugün "tamamen tahminidir".
BPI, "neredeyse hiç olmayan" bir hale gelene kadar giderek daha az ağırlık taşıyan sezon öncesi reytinglerini kullanır ve "puanları, top sürmeleri, rakip gücünü, maçın oynandığı yeri, her takımın kat ettiği mesafeyi, takım dinlenmesini ve maçın yüksek bir rakımda oynanıp oynanmadığını dikkate alır." Morris, "Eski BPI, şimdiki BPI’dan oldukça farklı" dedi. "En iyi takımlar en üstte. En kötü takımlar en altta. Tarafsız bir sahada kimin kazanacağı belli."
4. Bart Torvik Reytingleri:
Bart Torvik’in 2014 yılında oluşturulan ve barttorvik.com adresinde yayınlanan reytingleri, bu yıl ilk kez NCAA Turnuvası seçim komitesi takım özet sayfalarında yer alıyor. Onun sıralamaları, diğer tahmini modeller gibi hücum ve savunma verimliliğini vurgular, ancak ek bir oyun senaryosu bileşeniyle birlikte.
NCAA’ya göre Torvik, "oyunun matematiksel olarak karara bağlandığı andan sonraki verileri çıkarır." "Önceki 40 günde oynanan tüm oyunlar %100 sayılır, ardından 80 gün olana kadar günde %1 azalır, bundan sonra oyunlar %60 sayılır." Torvik, "Bu, oyun kontrolü yönü eklenmiş ayarlanmış hücum ve savunma verimliliğidir" dedi. "Birçok büyük farkı eritmiş veya çok geri dönüş yapmışlarsa bazı reytinglerin farklı olduğu bu benzersiz yönü var. Derecelendirmelerin farklılaştığı yer burasıdır, ancak KenPom’a çok benzer. Sonuçta sadece kime karşı oynadığınıza ve onları ne kadar yendiğinize veya kaybettiğinize dayanıyor."
5. Kevin Pauga Endeksi (KPI):
Kevin Pauga Endeksi metriği, oynanan her maça bir değer atayarak takım özgeçmişlerini sıralar. NCAA’ya göre, "Mümkün olan en iyi galibiyet yaklaşık +1.0, en kötü kayıp yaklaşık -1.0 ve sanal bir beraberlik 0.0 değerindedir. Her oyunun değerine, oyunun oynandığı yere, rakip kalitesine ve toplam atılan puanların yüzdesine göre ayarlamalar yapılır. Bir takımın KPI sıralamasını belirlemek için oyun değerleri toplanır ve oynanan oyun sayısına bölünür. Bu, bir takımın programının galibiyet ve mağlubiyet kalitesine göre sıralanmasına olanak tanır. Her oyunun tarihi, KPI sıralamalarını etkilemez."
Pauga, "KPI, konferans dışı bir program oluşturmanın nedeninde kök salmıştı" dedi. "Bu takımla oynamanın gerçek etkisinin ne olduğunu daha hassas bir düzeyde nasıl nicelendirebiliriz?"
6. Güçlü Kayıt (SOR):
ESPN, Güçlü Kayıt metriğini "bir takımın W-L kaydını elde etmenin ne kadar zor olduğuna dayanan bir takım başarısı ölçüsü" olarak tanımlar. Her oyunu kazanma olasılığı, bir takımın mevcut BPI reytingine göre belirlenir. Morris, "Çok etkili ve çok şey anlatıyor" dedi. "Ortalama bir ilk 25 takımın programınız göz önüne alındığında rekorunuzu veya daha iyisini elde etme şansı. Biraz ağız dolusu, ama temelde programınız göz önüne alındığında rekorunuz ne kadar etkileyici."
7. Balon Üstündeki Galibiyetler (WAB):
SOR ile aynı doğrultuda, "balon üstündeki galibiyetler, bir takımın programındaki her oyunda ortalama bir balon takımının beklenen kazanma yüzdesini hesaplar," NCAA’ya göre, bu istatistikler ilk kez seçim komitesi takım özet sayfalarına dahil ediliyor.
WAB, sahip olduğunuz galibiyet sayısından, ortalama bir balon takımının programınıza karşı sahip olmayı bekleyeceği galibiyet sayısını çıkarır. Bu balon takımı, geçmiş veri analizine dayanarak mevcut NET reytinglerinde 45. sırada yer alan takım olarak belirlenmiştir. Profesyonel bir kumarbaz olan Seth Burn, 2015 yılında WAB’ı kolej basketbol takımlarını derecelendirmek için bir metrik olarak tasarlayan ilk kişi olarak kabul edilir ve Torvik, son yıllarda reytinglerine dahil ederek metriği popülerleştirmiştir. Google’da veri bilimi geliştiricisi olan ve NET ve NCAA’nın WAB versiyonunu oluşturmaya yardımcı olan Alok Pattani, NCAA.com’a şunları söyledi: "Bu, galibiyet-mağlubiyet oranını alıp programa göre ayarlamak gibi bir şey. Çok fazla program gücünden bahsediyoruz, bu önemli. Bu, o programa karşı nasıl bir performans sergilediniz? … Bence balon üstündeki galibiyetler, dörtlü sistemin kenarlarındaki bazı sorunların etrafında dolaşmak için gerçekten iyi bir gelişme."
Bu yedi metrik, NCAA Turnuvası Seçim Komitesi’nin takımların performansını değerlendirmede ve turnuva katılımcılarını belirlemede kullandığı araçlardan sadece birkaçı. Ancak, bu metriklerin nasıl çalıştığını ve neyi ölçtüğünü anlamak, Mart Çılgınlığı tartışmalarına daha bilinçli bir şekilde katılmak ve turnuva seçim sürecinin karmaşıklığını daha iyi kavramak için önemlidir.
