Gazze Yeniden İmar Planı Bölünmüş Durumda: ABD ve İsrail Reddederken, Avrupa’dan Destek
Gazze Şeridi’nin yeniden inşası için ortaya konulan 53 milyar dolarlık Arap destekli bir plan, ABD ve İsrail’in muhalefetiyle karşılaşmasına rağmen Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere’nin desteğini almayı başardı. Avrupa’nın önde gelen dışişleri bakanları, ortak bir bildiri yayınlayarak planın Gazze’nin yeniden inşası için gerçekçi bir yol haritası sunduğunu ve uygulandığı takdirde Gazze’de yaşayan Filistinliler için felaket niteliğindeki yaşam koşullarında hızlı ve sürdürülebilir bir iyileşme sağlayacağını ifade ettiler.
Dışişleri bakanları, savaş sonrası bir planın sağlam bir siyasi ve güvenlik çerçevesine dayanması gerektiğini vurgularken, Hamas’ın Gazze’yi yönetememesi gerektiği yönündeki görüşlerini de yinelediler. Ek olarak, Avrupalı liderler, Filistin Yönetimi’nin (PA) savaş sonrası Gazze’deki merkezi rolünü ve reform gündeminin uygulanmasını desteklediklerini belirttiler.
Trump’ın Gazze’yi Yeniden Yerleştirme Planına Karşı Mısır’dan Alternatif
53 milyar dolarlık Mısır planı, Başkan Donald Trump’ın ABD’nin Gazze’yi devralma fikrine bir karşı teklif olarak ortaya çıktı. Kahire’nin, ulusal güvenlik gerekçesiyle yerinden edilmiş Gazzelileri kabul etme fikrini reddetmesinin ardından bu plan gündeme geldi. Trump’ın planı, Filistinlilerin Şerit dışında yeniden yerleştirilmesini öngörürken, Mısır’ın teklifi Filistin liderliğindeki yeniden inşa çabalarına odaklanıyor.
ABD ve İsrail’den Ret: Plan "Gerçeklikten Uzak"
Hem ABD hem de İsrail, Gazze’nin yeniden inşası için önerilen Arap destekli planı reddetti. İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Oren Marmorstein yaptığı açıklamada, planın "7 Ekim 2023’teki olayların ardından durumun gerçeklerini ele almadığını ve eski bakış açılarına dayalı kaldığını" söyledi.
Marmorstein’in açıklaması ayrıca planın, Filistin Yönetimi (PA) ve Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Çalışma Ajansı’na (UNRWA) olan bağımlılığını da eleştirdi. Marmorstein, hem PA hem de UNRWA’nın "defalarca yolsuzluk, terörizme destek ve sorunu çözmede başarısızlık gösterdiğini" iddia etti.
ABD Yönetimi İçinde Görüş Ayrılıkları
ABD’nin Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff planı "iyi niyetli bir ilk adım" olarak nitelendirirken, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce gazetecilere planın "Başkan Trump’ın talep ettiği gereksinimleri karşılamadığını" söyledi. Ek olarak, Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü Brian Hughes Fox News Digital’e yaptığı açıklamada planla ilgili endişelerini dile getirdi. Hughes, mevcut teklifin "Gazze’nin şu anda yaşanmaz durumda olduğu ve sakinlerin enkaz ve patlamamış mühimmatla kaplı bir bölgede insanca yaşayamayacağı gerçeğini ele almadığını" belirtti.
Trump’ın Vizyonu: Gazze’yi "Orta Doğu’nun Rivierası" Yapmak
Başkan Trump, geçtiğimiz ay İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile düzenlediği basın toplantısında ABD’nin Gazze’yi devralmasını önerdiğinde ağır eleştirilere maruz kalmıştı. Trump’ın önerisi, Filistinlilerin yeniden yerleştirilmesini ve bölgenin "Orta Doğu’nun Rivierası" haline getirilmesini içeriyordu.
Arap Ülkeleri Alternatif Arayışında
Trump’ın Gazze planı nedeniyle baskı altında kalan Arap ülkeleri, Mısır’da bir araya gelerek alternatif bir teklifi görüştüler. Bölgesel liderler, Gazze’de sürdürülebilir bir barış ve istikrarın sağlanması için ortak bir vizyon oluşturmaya çalışıyorlar.
Uluslararası Toplumun Rolü ve Zorluklar
Gazze’nin yeniden inşası, karmaşık siyasi, güvenlik ve insani zorluklarla dolu uzun ve zorlu bir süreç olacak. Uluslararası toplumun, özellikle de Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve Arap ülkelerinin bu süreçte önemli bir rol oynaması bekleniyor. Ancak, farklı aktörlerin farklı öncelikleri ve yaklaşımları, işbirliğini zorlaştırabilir ve ilerlemeyi engelleyebilir.
Hamas’ın Rolü ve Geleceği Belirsizliğini Koruyor
Hamas’ın Gazze’deki rolü ve geleceği, yeniden inşa sürecinin en önemli ve hassas konularından biri. İsrail ve ABD, Hamas’ın Gazze’yi yönetmeye devam etmesine karşı çıkarken, diğer aktörler Hamas’ın siyasi bir gerçeklik olduğunu ve sürecin bir parçası olması gerektiğini savunuyor. Hamas’ın nasıl bir rol üstleneceği ve nasıl bir siyasi çözüme ulaşılacağı belirsizliğini koruyor.
Filistin Yönetimi’nin Yeniden Yapılandırılması ve Güçlendirilmesi
Birçok uluslararası aktör, Filistin Yönetimi’nin Gazze’de yeniden yapılandırılması ve güçlendirilmesi gerektiğini vurguluyor. Ancak, PA’nın meşruiyeti, etkinliği ve yolsuzlukla mücadele kapasitesi konusunda ciddi endişeler bulunuyor. PA’nın Gazze’de güvenilir bir yönetim kurabilmesi için kapsamlı reformlar yapması ve halkın desteğini kazanması gerekiyor.
İnsani Yardım ve Kalkınma Çalışmalarının Önemi
Gazze’deki insani durumun iyileştirilmesi ve sürdürülebilir bir kalkınma sağlanması, yeniden inşa sürecinin temel hedeflerinden biri. Gıda, su, sağlık, eğitim ve barınma gibi temel ihtiyaçların karşılanması, Gazze halkının yaşam koşullarının iyileştirilmesi için elzem. Ayrıca, ekonomik büyüme, istihdam yaratma ve altyapı geliştirme gibi kalkınma projelerinin desteklenmesi, Gazze’nin uzun vadeli istikrarı için kritik önem taşıyor.
Sonuç
Gazze’nin yeniden inşası, bölgedeki barış ve istikrarın sağlanması için hayati bir adım. Ancak, bu süreç, derin siyasi, güvenlik ve insani zorluklarla dolu. Uluslararası toplumun ortak bir vizyon oluşturması, işbirliğini güçlendirmesi ve Gazze halkının ihtiyaçlarına öncelik vermesi gerekiyor. Farklı aktörlerin farklı çıkarları ve yaklaşımları, ilerlemeyi engelleyebilir ve süreci daha da karmaşık hale getirebilir. Bu nedenle, diyalog, uzlaşı ve karşılıklı anlayış, Gazze’nin yeniden inşası için olmazsa olmaz unsurlar.
