Grönland Buzulunda Beklenmedik Etki: Atmosferik Nehirler Erimeyi Yavaşlatabilir mi?
Grönland buz tabakası, gezegenimizin en büyük ikinci buz kütlesi ve küresel sıcaklıkların yükselmesi nedeniyle hızla erimekte. İnsan kaynaklı iklim değişikliği atmosferik nehirleri yoğunlaştırsa da, yapılan yeni araştırmalar bu olayların Grönland buz tabakası üzerindeki etkisinin sanıldığından çok daha karmaşık olduğunu gösteriyor.
Bir araştırma ekibi, son zamanlarda yaşanan yoğun bir atmosferik nehrin (daha sıcak okyanuslardan daha soğuk bölgelere nem ve ısı taşıyan su buharı kanalı) Grönland buz tabakası üzerindeki etkisini inceledi. Beklenmedik bir şekilde, bu olayın Grönland’a 16 milyar ton kar biriktirdiğini ve bunun da buz erimesini geçici olarak yavaşlattığını keşfettiler. 3 Mart’ta Geophysical Research Letters dergisinde yayınlanan bir çalışmada ayrıntıları verilen bu bulguya göre, atmosferik nehirlerin araştırmacıların teorileştirdiğinden daha olumlu bir etkisi olabilir.
Arktik Üniversitesi Tromsø’de görevli bir glasiyolog olan ve çalışmanın ortak yazarı Alun Hubbard, American Geophysical Union (AGU) tarafından yapılan bir açıklamada, "Buz tabakasına bu kadar kısa sürede ne kadar çok kar yağdığına şaşırdım," dedi. "Ufak bir miktar olacağını düşünmüştüm ama Grönland’ın yıllık buz kütlesine yaptığı katkı inanılmaz."
Küresel ısınma, Grönland buz tabakalarını benzeri görülmemiş oranlarda eritiyor. 2023’te buz tabakası 80 gigaton su kaybetti; bu da saniyede yaklaşık 2,5 milyon litre suya denk geliyor. 2024’te ise 28. yıldır küçülmeye devam etti. Tüm buz tabakası erirse, deniz seviyesi 7 metreden fazla yükselecek. İklim bilimciler, iklim değişikliğinin atmosferik nehirleri de yoğunlaştıracağını, onları daha güçlü ve daha sık hale getireceğini ve bunun da Grönland’daki buz kaybını hızlandırabileceğini öngörüyor.
Ancak, Mart 2022’de meydana gelen bir atmosferik nehir bu görüşe meydan okuyor. O zamanlar, Oulu Üniversitesi’nde jeokimyacı olan başyazar Hannah Bailey, Svalbard’daydı. Atmosferik nehir bu küçük Norveç takımadalarını yoğun yağmurla döverken, Bailey bunun 2.000 kilometre uzakta, Grönland’da ne yaptığını merak etti. Bir yıl sonra, o ve Hubbard konuyu araştırmak için güneydoğu Grönland’a seyahat ettiler.
Orada, iki araştırmacı firn’den (yavaş yavaş buzul buzuna dönüşen yoğun, sıkıştırılmış kar) 15 metrelik bir karot topladılar. Buz karotları doğanın kayıt tutucularıdır ve bu karot, yaklaşık 10 yıllık kar birikimini belgeliyordu. Bailey ve Hubbard, buz karotunun karmaşık analizlerini yerel hava durumu verileriyle karşılaştırarak, 2022 atmosferik nehrine karşılık gelen buz karotu bölümünü belirlediler.
Bailey, "Yüksek rakımlı firn karot örneklemesi ve izotopik analiz kullanarak, bu atmosferik nehrin neden olduğu olağanüstü kar yağışını tespit edebildik," diye açıkladı. "Böylesine bir olayı doğrudan Grönland buz tabakasının yüzey kütle dengesi ve dinamikleriyle ilişkilendirmek nadir bir fırsat."
Buz karotu bölümü, atmosferik nehrin Grönland’a 16 milyar ton kar getirdiğini ve tek başına buz tabakasının yıllık buz kaybını sadece üç günde %8 oranında telafi ettiğini ortaya koydu. AGU basın açıklamasında belirtildiği gibi:
"Olay aynı zamanda buz tabakasını taze, yansıtıcı karla kapladı ve bölgenin albedo’sunu (güneş ışığını yansıtma yeteneği) artırarak mevsimsel buz erimesini neredeyse iki hafta geriye itti; bu, 2022’nin anormal derecede sıcak ilkbahar sıcaklıklarına rağmen gerçekleşti."
Hubbard, "Ne yazık ki, Grönland Buz Tabakası atmosferik nehirler tarafından kurtarılamayacak," dedi. "Ancak bu yeni çalışmada gördüğümüz şey, yaygın kanının aksine, doğru koşullar altında atmosferik nehirlerin tamamen kötü haber olmayabileceği."
Ancak, küresel sıcaklıklar yükselmeye devam ederse, atmosferik nehirler bir gün Grönland’a kar yerine yağmur getirebilir. Aslında, Hubbard ve Bailey, atmosferik nehirlerin Kuzey Yarımküre’nin en büyük buz kütlesi üzerindeki hem mevcut hem de gelecekteki etkilerini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu vurguluyor.
Bailey, "Atmosferik nehirler, Grönland’ın ve daha geniş Arktik’in geleceğini şekillendirmede çift taraflı bir role sahip," diye sözlerini tamamladı.
