Hamas Ateşkes Anlaşmasının Geri Kalan Aşamalarını Uygulamak İstiyor, Yabancı Güçlerin Gazze’deki Varlığını Reddiyor
Hamas, Cumartesi günü yaptığı açıklamada, İsrail ile varılan ateşkes anlaşmasının "kalan adımlarını" uygulamak istediğini ve Gazze Şeridi’ndeki "yabancı güçlerin varlığını kesinlikle reddettiğini" belirtti. Örgüt, Arap Birliği’nin 4 Mart’ta Kahire’de yapılacak olan Filistin topraklarına ilişkin olağanüstü zirvesine gönderdiği mesajda, "Kapsamlı ve kalıcı bir ateşkes, işgal güçlerinin Gazze Şeridi’nden tamamen çekilmesi, yeniden yapılanma ve ablukanın kaldırılmasıyla sonuçlanacak (ateşkes) anlaşmasının kalan adımlarını tamamlamaya hazır olduğumuzu teyit ediyoruz" ifadelerini kullandı.
Katar’ın arabuluculuğu ve Mısır ile ABD’nin desteğiyle aylar süren çabaların ardından sağlanan ateşkes anlaşması, Gazze Şeridi’ni kasıp kavuran 15 aydan uzun süren bir savaşın ardından 19 Ocak’ta yürürlüğe girdi. Anlaşmanın ilk aşaması, Gazze’de tutulan 33 rehinenin (sekizi ölü) İsrail’e iadesine ve İsrail tarafından tutulan yaklaşık 1800 Filistinlinin serbest bırakılmasına olanak sağladı.
Ancak ateşkesin ilk aşamasının son gününe girilirken, Hamas ve İsrail sürecin nasıl devam edeceği konusunda anlaşmazlık yaşıyor. Filistin hareketi, savaşın kesin olarak sona ermesini, İsrail’in Gazze’den çekilmesini ve hala rehin tutulan yaklaşık altmış kişinin (yarısından fazlasının öldüğü tahmin ediliyor) serbest bırakılmasını garanti etmesi gereken anlaşmanın ikinci aşamasının uygulanmasından başka bir şey tartışmayı reddediyor.
İsrail ise ilk aşamanın uzatılması çerçevesinde daha fazla rehinenin serbest bırakılmasını istiyor. Başbakan Benjamin Netanyahu hükümeti, Hamas’ın silah bırakmaması halinde örgütü yok etmek için her an düşmanlıklara yeniden başlama hakkını saklı tuttuğunu sürekli olarak dile getiriyor.
Hamas, Arap ülkelerine gönderdiği mesajda savaş sonrası döneme değinerek, "Filistinliler tarafından kabul edilen her türlü seçeneği değerlendirmeye hazır olduğunu, ancak Filistinli olmayan projeler veya yönetim biçimleri dayatma veya Gazze Şeridi’ndeki yabancı güçlerin varlığı girişimlerini kesinlikle reddettiğini" belirtiyor. İsrail hükümeti ise son günlerde, olası bir kalıcı ateşkesin ardından bile, Gazze’nin içinde, Mısır sınırında bir bölgede İsrail birliklerini tutmaya kararlı olduğunu tekrarlıyor.
Ateşkes Anlaşmazlığının Derinleşen Boyutları
Hamas’ın ateşkes anlaşmasının kalan aşamalarının uygulanmasına yönelik ısrarı ve yabancı güçlerin Gazze’deki varlığına karşı çıkışı, bölgedeki karmaşık ve hassas durumu yansıtıyor. Hamas, anlaşmanın tam olarak uygulanmasının, Gazze’deki insani krizi hafifletecek, yeniden yapılanma çabalarını hızlandıracak ve İsrail’in ablukasını sona erdirecek tek yol olduğuna inanıyor. Örgüt, Filistin halkının geleceğine ilişkin kararları yalnızca Filistinlilerin vermesi gerektiğini vurgulayarak, yabancı müdahalesine karşı çıkıyor.
İsrail’in tutumu ise daha karmaşık. Netanyahu hükümeti, rehinelerin serbest bırakılmasına öncelik verirken, aynı zamanda Hamas’ın Gazze’deki kontrolünü zayıflatma ve gelecekteki saldırıları engelleme arayışında. İsrail’in Gazze içinde asker bulundurma ısrarı, bölgedeki güvenlik endişelerini ve Hamas’ın yeniden silahlanmasını önleme arzusunu yansıtıyor. Ancak bu durum, Hamas ve diğer Filistinli grupların sert tepkisine neden oluyor ve olası bir kalıcı ateşkesin önünde önemli bir engel teşkil ediyor.
Uluslararası Aktörlerin Rolü ve Çözüm Arayışları
Mısır, Katar ve ABD gibi uluslararası aktörler, İsrail ve Hamas arasındaki arabuluculuk çabalarında önemli bir rol oynuyor. Bu ülkeler, tarafları müzakere masasına geri getirmek, güven inşa etmek ve kalıcı bir ateşkesin sağlanmasına yönelik bir zemin oluşturmak için yoğun çaba sarf ediyor. Ancak, İsrail ve Hamas arasındaki derin güvensizlik ve farklı hedefler, bu çabaları zorlaştırıyor.
Arap Birliği’nin Kahire’deki olağanüstü zirvesi, Filistin meselesine ilişkin ortak bir Arap duruşu oluşturmak ve İsrail-Filistin çatışmasına yönelik çözüm önerileri geliştirmek için önemli bir fırsat sunuyor. Zirvede, Gazze’deki insani krize yönelik acil yardımlar, yeniden yapılanma çabaları ve kalıcı bir ateşkesin sağlanması gibi konuların ele alınması bekleniyor.
Geleceğe Yönelik Belirsizlikler ve Olası Senaryolar
İsrail ve Hamas arasındaki anlaşmazlık sürerken, Gazze’nin geleceği belirsizliğini koruyor. Olası senaryolar arasında, ateşkesin uzatılması, düşmanlıkların yeniden başlaması veya daha geniş kapsamlı bir siyasi çözümün müzakere edilmesi yer alıyor.
Ateşkesin uzatılması, Gazze’deki insani duruma geçici bir rahatlama sağlayabilir ve rehinelerin serbest bırakılmasına olanak tanıyabilir. Ancak, İsrail ve Hamas arasındaki temel sorunlar çözülmediği sürece, bu durum yalnızca geçici bir çözüm olacaktır.
Düşmanlıkların yeniden başlaması, Gazze’deki durumu daha da kötüleştirebilir ve yeni bir insani krize yol açabilir. Savaşın tırmanması, bölgedeki istikrarı bozabilir ve daha geniş kapsamlı bir çatışmaya neden olabilir.
Daha geniş kapsamlı bir siyasi çözümün müzakere edilmesi, İsrail-Filistin çatışmasına kalıcı bir çözüm bulmak için en umut verici seçenektir. Ancak, bu sürecin başarılı olması için, her iki tarafın da taviz vermeye ve birbirlerinin meşru güvenlik endişelerini dikkate almaya istekli olması gerekmektedir.
Sonuç olarak, Gazze’deki durum karmaşık ve değişkendir. Ateşkesin geleceği, İsrail ve Hamas arasındaki müzakerelerin sonucuna, uluslararası aktörlerin arabuluculuk çabalarına ve bölgesel gelişmelerin etkisine bağlı olacaktır. Bölgedeki istikrarın sağlanması ve Filistin halkının refahı için, adil ve kalıcı bir çözüm bulunması büyük önem taşımaktadır.
