Brian De Palma’nın "Cennetin Hayaleti" Filmi: 1970’lerin Karanlık Bir Yankısı
"Cennetin Hayaleti" ("Phantom of the Paradise"), 1974 yılında gösterime giren, kült bir klasik haline gelen bir Brian De Palma filmidir. Film, Richard Nixon’ın Watergate skandalının ardından istifasından iki ay sonra, 31 Ekim 1974’te Amerika Birleşik Devletleri’nde vizyona girdi.
"Cennetin Hayaleti", De Palma’nın kariyerinin ilk bölümünün sona erdiğine işaret eden bir yapıttı. Yönetmen, sekiz filmiyle, Kennedy suikastından Nixon’ın seçilmesine, Vietnam Savaşı’na kadar on yıllık dönemin çalkantılarını perdeye yansıtmıştı.
Bu tek müzikaliyle, De Palma, o dönemin rock müziğindeki düşüşü konu alarak, bir hayal kırıklığının hikayesini anlattı. 34 yaşındaki De Palma, 1960’ların sonlarında rock müziğinin yozlaşması olarak gördüğü şeyi filme çekerek, itirazcı bir müziğin çok uluslu plak şirketlerine teslim olmasını tasvir etti. Fikri, bir mağazada Beatles’ın "Yesterday" şarkısının "muzak" (asansörlerde duyulan türden, duygusuzlaştırılmış müzik) olarak çalındığını duyduktan sonra doğdu.
Hikaye, yetenekli bir genç besteci Winslow’un (William Finley), müzik endüstrisinin starlık kurallarına uymayan fiziksel görünümü nedeniyle, ünlü bir yapımcı Swan (Paul Williams, aynı zamanda filmin bestecisi) tarafından bestelerinin çalınıp çarpıtılmasını konu alıyor. De Palma, "Operanın Hayaleti" (Gaston Leroux, 1910), "Faust" miti ve "Dorian Gray’in Portresi"ni (Oscar Wilde, 1890) harmanlayarak karmaşık bir anlatı yarattı.
De Palma, etkileyici bir enerji ve melankoliyle, hikayesinde hem karamsarlığını ortaya koyarken hem de hikayesini anlatmanın küstah bir keyfini çıkardı. Swan karakteri, bir dönemin deliliğinin simgesi olan, De Palma’nın "küçük, güç aç bir Napolyon" olarak tanımladığı efsanevi yapımcı Phil Spector’dan esinlenmiştir. "Yurttaş Kane"deki Citizen Kane karakterinin tuhaf bir kuzenidir; kendisi hem Yeni Hollywood yönetmenleri için bir referans noktası hem de neredeyse aşılamaz bir rakipti.
Filmin en çarpıcı sahnelerinden biri, Winslow’un sesinin Swan’ın sofistike elektronik manipülasyonlarıyla yok edildiğini duyduğu andır. İnsanın aklına, George Lucas’ın üç yıl sonra vizyona girecek olan "Yıldız Savaşları" filmindeki Darth Vader’ın hem canlı hem de nefes nefese kalmış ses tınısı gelmeden edemiyor.
"Cennetin Hayaleti", vizyona girdiğinde izleyici kitlesini yakalayamadı; ancak Fransa’da ve ilginç bir şekilde Kanada’nın Winnipeg kentinde kült bir takipçi kitlesi buldu. Yine de mirası çok yönlüdür. Daft Punk, filmden ilham aldığını belirtmiş ve grubun yüzü olmayan ikilinin taktığı kask, De Palma filmindeki Winslow’un kaskından esinlenmiştir.
Brian De Palma’nın "Cennetin Hayaleti" filmi, 1970’lerin karanlık bir yankısı olarak duruyor. Rock müziğinin yozlaşmasının ve kurumsal açgözlülüğün bir eleştirisidir. De Palma’nın muhteşem görsel yeteneği ve anlatı ustalığı, onu sinema tarihinin unutulmaz eserlerinden biri haline getirmiştir.
