Savaşın Karanlığında Dansın Işığı: "Ön Sıra – Direnmek İçin Dans Etmek"
Miriam Guttmann’ın yönettiği bu çarpıcı belgeselin açılış görüntüleri izleyiciyi doğrudan kalbinden yakalıyor. Lahey’de (Hollanda) çekilen bir koreografi gösterisinden patlayıcı bir dans sahnesi, Ukrayna’daki savaşın yıkıcı görüntülerine kesiliyor. Ekranda, 2022 yılında Lahey’de ev sahipliği yapılan altmış Ukraynalı dansçının bir araya gelerek kurduğu United Ukrainian Ballet adlı yepyeni topluluk, sarsıcı bir enerjiyle tek vücut halinde dans ediyor.
Sanat ve savaş. İki dünyanın acımasız bir çatışması. Bu çatışmayı dans grubunun birinci dansçısı Oleksiy Tutunnik şöyle özetliyor: "Savaş başladığından beri kendimi suçlu hissediyorum. Vatandaşlarım, kadınlar ve erkekler, hayatlarını tehlikeye atıyor ve ülkemizi savunmak için ön saflarda savaşıyor. Ben ise yurtdışında güvendeyim. Burada dans ediyorum ama bale yoluyla da bir şeyler yapmaya çalışıyorum."
Bu genç sanatçıların güvenli "şu an"ları ile ölümcül derecede tehlikeli "orada"ları arasında sıkışıp kalmış günlük hayatları, Ukrayna’da kalan aileleriyle yaptıkları telefon görüşmeleriyle paramparça oluyor. Vladyslav Bondar’ın babası yaralı ve cepheye dönecek. "Burada olmaktan dolayı hep kendimi suçlu hissediyorum" diyor Bondar. "Sıklıkla gidip savaşmak istediğimi düşünüyorum. Bunu sürekli aklımdan geçirmiyor değilim." Violetta Hurko’nun koroda yer alan kardeşi de orduda ama nerede olduğunu tam olarak bilmiyor. Hurko, kardeşi için çizmekte olduğu yeni bir dövmeden bahsediyor.
Oleksiy Tutunnik, Instagram aracılığıyla savaşta bacaklarını kaybeden asker Oleksandr Teren Budko ile tanışıyor: "Ülkemizi, vatanımızı korumak için hayatını ve bedenini feda eden bir adam." Tutunnik, Budko’ya "nasıl teşekkür edebileceğini" sorguluyor. 2022 yılında Giselle’in Kennedy Center’daki Washington gösterisine giderken onu bir gösteriye davet ediyor.
Savaş öncesi bir grafiker ve barmen olan Budko, ilk kez bir bale gösterisi izliyor ve ABD’de protez bacak taktırmak için bulunuyor. "Dansçıların zıpladıklarında şaşırdım. Havada duruyorlarmış gibi görünüyor. Belli ki şimdi bacağım beni eskisinden daha da büyülüyor…" Sanatçıların karşısında, misyonlarının önemini vurguluyor: "Yaptığınız şeyin değerini hafife almayın. Çalışmalarınız Ukrayna için çok kıymetli ve faydalı."
Bu karşılaşma, çok özel fikirlerin ortaya çıkmasına yol açıyor. Budko, grubun barre antrenmanlarına katılıyor, klasik teknikleri ve bazı port de bras’ları keşfediyor. Hem fotoğraf çekimini hem de bir yaratımla devam ettirme isteği beliriyor. Hiç vakit kaybetmeden, Emma Evelein koreografisinde "Front Row" ("Ön Sıra") başlıklı kısa bir performans hayata geçiriliyor.
Provalar, buluş ve uyumun olağanüstü anlarına dönüşüyor. Asker dürüst bir duruş ve içgüdüsel bir yetenek sergiliyor. Prömiyerden birkaç gün önce, gösteri sırasında "hem gerçek hem de mecazi anlamda çökmekten" korktuğunu söylüyor. Sahnede, önce protezlerinin yanında oturup sonra grup tarafından taşınıyor, sakinlik ve saflıkla parlıyor. Miriam Guttmann’ın kamerası, dokunaklı anın farkına varıyor.
"Ön Sıra – Direnmek İçin Dans Etmek", Miriam Guttmann’ın yönettiği belgesel. Koreografi: Emma Evelein, Oyuncular: Oleksiy Tutunnik, Oleksandr Teren Budko, Iryna Zhalovska, Violetta Hurko. myCANAL’da 12 Temmuz 2026 tarihine kadar izlenebilir.
