Finlandiya’daki Lenin Müzesi, Rusya ile İlişkilerde Değişime Işık Tutuyor
Tampere’deki Lenin Müzesi, bir zamanlar Avrupa’nın Lenin’e adanmış son müzesiydi. Ancak yenileme çalışmaları sonrasında müze, Finlandiya ile Rusya arasındaki inişli çıkışlı ilişkilerin tarihine ışık tutuyor.
Lenin’in Gölgesi Artık Tek Başına Değil
Müzede hala Bolşevik Partisi’nin lideri ve Sovyetler Birliği’nin kurucusu Lenin’in heykeli duruyor. Ancak Tampere’den 180 km kuzeyde yer alan müzenin koleksiyonları artık sadece onun etrafında dönmüyor. Lenin ile birlikte silahlar, afişler, maketler ve iki ülke arasındaki ilişkilerin iniş çıkışlarına tanıklık eden çok sayıda eser de müzede yerini alıyor.
Müzenin müdürü Kalle Kallio, açılış gününde AFP’ye yaptığı açıklamada, "Müzenin amacı, Finlandiya tarihini insanların anlamasına yardımcı olmaktır. Çünkü Finlandiya tarihi, Rusya tarihiyle yakından bağlantılıdır. İlişkiler kötü olduğunda ekonomimiz bundan etkilenmiştir. İyi olduğunda ise refah dönemleri yaşamışızdır." ifadelerini kullandı.
1946’da kurulan Lenin Müzesi, 2024 Kasım’ında kapatılmasına kadar Lenin’e adanmış son Avrupa müzesiydi. Müze, 1905 yılında Lenin’in sürgündeyken Stalin ile ilk kez karşılaştığı gizli bir Bolşevik toplantısı için Tampere’de kullanılan binada yer alıyordu. Müzenin yönetimi 2016’da Sovyet tarihine Lenin’in hayatından ziyade odaklanma kararı almıştı. Ancak Kallio’ya göre müzenin halka açık adı ziyaretçilerde yanlış anlamalara yol açıyordu.
"Not" İlişkileri Anlatıyor
Yenilemenin ardından müze, Şubat ayı ortasında "Nootti" (Diplomatik Yazışma Aracı Not) adıyla yeniden açıldı. "Nootti", iki ülke arasındaki son iki yüzyıllık ilişkileri kapsayan yeni bir konsepte ev sahipliği yapıyor.
Finlandiya’nın 1917’de 100 yılı aşkın Rus hakimiyetinden kurtulup bağımsızlığını kazanmasından günümüze kadar uzanan dönemi inceleyen müze, "hem çok iyi dostluk dönemlerinin hem de aşırı öfke ve nefret dönemlerinin olduğunu" ortaya koyuyor.
Müze, Stalin döneminde Sovyet Finlandiyalıların kaderi, Sovyetler Birliği’nin 30 Kasım 1939’da Finlandiya’yı işgali sonrasında yaşanan Kış Savaşı ve Soğuk Savaş gibi konulara değiniyor.
Tarih, Propaganda Aracı Olarak Kullanılıyor
63 yaşındaki Tampere sakini Terhi Kallonen, "Bence bu sorulara ışık tutuyor ve olaylara bir bağlam kazandırıyor. Mevcut dünya durumunu düşündüğümüzde bu çok önemli." yorumunu yapıyor.
Rusya ile 1.340 kilometrelik sınırı paylaşan Finlandiya, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi üzerine 4 Nisan 2024’te askeri olarak ittifaksız olma politikasına son vererek NATO’ya katıldı. Finlandiya, Aralık 2023’ün ortalarında, Rusya üzerinden gelen iltica talebindeki artış nedeniyle sınırı Rusya’ya karşı süresiz olarak kapattı.
Müzede ayrıca pembe bir bisiklet sergileniyor. İltica talebinde bulunanların sınırda kullandığı yüzlerce bisikletten biri olan bisiklet, daha sonra terk edilmiş ve Finlandiya gümrükleri tarafından açık artırmayla satılmış. Helsinki, bu göçmen akışının Moskova tarafından düzenlenen bir "hibrit savaş" manevrası olduğunu ileri sürüyor. Kremlin ise bu iddiayı reddediyor.
Nootti Müzesi, akademik araştırmalardan elde edilen tarihsel bağlamı sunarak Rusya’nın "tarihi bir etki aracı olarak kullanması" girişimlerine karşı çıkmayı amaçlıyor. Müdür Kallio, "Geçmiş hakkında yanlış hikayeler anlatmak, onları etkilemenin ve propagandalarını kullanmanın bir yolu. Biz de bu yöntemlere karşı koymanın çok önemli olduğuna inanıyoruz." diyor.
